Witamina B12 zapewnia właściwe funkcjonowanie układu nerwowego i układu krwiotwórczego. Jest bardzo ważnym koenzymem w reakcjach metylacji w organizmie, w tym metylacji DNA i metylacji homocysteiny do metioniny (redukuje toksyczną homocysteinę do niezbędnego aminokwasu metioniny, zapobiegając powstawaniu miażdżycy). Pełni kluczową rolę w reakcjach przemian tłuszczów, węglowodanów i białek oraz w wytwarzaniu z nich energii.
Witamina B12 (kobalamina) jest związkiem zaliczanym do witamin z grupy B, związek ten pełni bardzo ważne funkcje w organizmie człowieka. Aktywna postać tego związku zapewnia właściwe funkcjonowanie układu nerwowego i układu krwiotwórczego. Jest bardzo ważnym koenzymem w reakcjach metylacji w organizmie, w tym metylacji DNA i metylacji homocysteiny do metioniny (redukuje toksyczną homocysteinę do niezbędnego aminokwasu metioniny, zapobiegając powstawaniu miażdżycy). Ponadto pełni kluczową rolę w reakcjach przemian tłuszczów, węglowodanów i białek oraz w wytwarzaniu z nich energii, a także w reakcjach utleniania kwasów tłuszczowych i wytwarzaniu przeciwciał. Jest także niezbędny do prawidłowego przebiegu miogenezy (wzrostu i rozwoju mięśni). Związek ten nie jest produkowany przez ludzki organizm, zatem musi być codziennie dostarczany z pożywieniem w ilościach odpowiednich w zależności od ich wieku i stanu fizjologicznego.
Główną przyczyną niedoboru witaminy B12 możne być niepoprawna dieta oraz upośledzenie wchłaniania witaminy B12 z pokarmów. Objawy niedoboru dotyczą zaburzeń w zakresie układu krwiotwórczego, układu pokarmowego, zaburzeń neurologicznych i psychiatrycznych. Należą do nich: niedokrwistość złośliwa (megaloblastyczna), zaburzenia układu nerwowego (neuropatia cukrzycowa, stwardnienie rozsiane), depresja, osłabienie pamięci, otępienie, uczucie zmęczenia, zaburzenie nastroju, pogorszenie funkcji poznawczych (choroba Alzhaimera), niedobór metioniny i tetrahydrofolianu THF (zaburzenia przemiany kwasu foliowego), miażdżyca tętnic, choroby serca, upośledzenie syntezy DNA, bóle nerwów, zaniki nerwów, niedowłady, stłuszczenie i marskość wątroby, serca i nerek, zanik mięśni, spadek odporności na infekcje, nudności, biegunki, zaparcia, utrata apetytu, obniżenie masy ciała, utrata smaku, pieczenie języka, zanikowe zapalenie języka tzw. „język bawoli”,, zapalenie błony śluzowej żołądka z brakiem HCl, upośledzone wydzielanie enzymów, astma, bezpłodność mężczyzn, szum w uszach, zespół zmian zwyrodnieniowych rdzenia kręgowego, upośledzenie czucia powierzchniowego i głębokiego, przedwczesne siwienie, wypadanie włosów, bladość skóry o odcieniu żółto-cytrynowym z ogniskami bielactwa, bolesne owrzodzenia w kącikach ust, kłucie opuszek palców stóp, utrata czucia wibracji i czucia głębokiego - na skutek uszkodzenia sznurów bocznych i tylnych i w konsekwencji niestabilność chodu.
Znaczenie witaminy B12 jest bardzo istotne w procesach metabolicznych przebiegających w komórkach tkanki nerwowej tj. mózg, rdzeń kręgowy, nerwy obwodowe. Jest niezbędna do wytwarzania w błonach komórkowych fosfolipidów, potrzebnych do prawidłowego przewodzenia nerwowego oraz tworzenia osłonki mielinowej ochraniającej komórki nerwowe, zapobiegając w ten sposób zmianom zwyrodnieniowym układu nerwowego jak np. stwardnienie rozsiane (przewlekła, zapalna, demielinizacyjna choroba ośrodkowego układu nerwowego). Z udziałem witaminy B12 tworzą się najważniejsze neuroprzekaźniki mózgowe odpowiedzialne za pamięć, jasność umysłu, nastrój i wiele innych procesów.
Znaczenie witaminy B12 jest bardzo ważne w wytwarzaniu czerwonych ciałek krwi, które rozprowadzają tlen w organizmie. Przeciwdziała niedokrwistości. Ważny jest również udział witaminy B12 w procesie dojrzewania prekursorów krwinek czerwonych i białych oraz w syntezie hemoglobiny. Niedobór witaminy B12 jest związany głównie z nieprawidłowym jej wchłanianiem jelitowym, co prowadzi do rozwoju schorzenia nazywanego anemią lub niedokrwistością (inne nazwy: anemia Addisona-Biermera, anemia złośliwa, niedokrwistość megaloblastyczna).
Witamina B12 ma zasadnicze znaczenie w kontekście homocysteiny i metylacji, uczestniczy w konwersji homocysteiny do metioniny. Homocysteina stanowi czynnik rozwoju chorób sercowo-naczyniowych. Przyczyną zaburzeń metabolizmu homocysteiny jest deficyt witamin z grupy B, a w szczególności kwasu foliowego (B9) oraz witaminy B6 i B12. W przypadku niedoboru witaminy B12 i kwasu foliowego następuje upośledzenie przemiany homocysteiny do metioniny i cysteiny, a niezmetabolizowana homocysteina aktywuje aktywne rodniki tlenowe, które powodują uszkadzanie śródbłonka tętnic i wywoływanie w nich stanów zapalnych, które są przyczyną rozwoju miażdżycy. Zbyt wysoki poziom homocysteiny ma działanie neurotoksyczne, oprócz rozwoju miażdżycy powoduje wiele innych zaburzeń, w tym schorzenia układu nerwowego, stymuluje choroby neurodegeneracyjne takie, jak choroba Alzheimera i Parkinsona, sprzyja chorobom psychicznym takim, jak schizofrenia, może być przyczyną depresji, obniżenia nastroju i problemów ze snem. Ponadto, stanowi czynnik ryzyka chorób tarczycy, problemów z płodnością, zapalenia jelit, a także cukrzycy i nowotworów. Terapia witaminowa kwasem foliowym, witaminą B6, witaminą B12 wraz z witaminą C, D i K2 MK-7 redukuje poziom homocysteiny i przywraca funkcjonalność śródbłonka naczyń krwionośnych.
Witamina B12 podobnie jak wiele innych witamin należy do substancji niezbędnych dla człowieka i musi być codziennie dostarczana z pożywieniem w ilościach odpowiednich. Organizm zdrowego człowieka pobiera witaminę B12 z pożywienia. Do źródeł witaminy B12 w pożywieniu człowieka należą przede wszystkim produkty mięsne, największe jej ilości zawierają wątroba i nerki.
Niedobór witaminy B12 występuje zazwyczaj wśród osób starszych, ale często występuje również u ludzi młodych, szczególnie przy obniżonej kwasowości soku żołądkowego, co ogranicza wchłanianie z pokarmów tej witaminy. Niedobory witaminy B12 mogą wystąpić w przebiegu przewlekłych schorzeń, głównie przewodu pokarmowego, gdzie dochodzi do ujawnienia się stanów zapalnych błony śluzowej żołądka, w zaburzeniach wydzielniczych trzustki, w celiakii, w chorobie Leśniewskiego – Crohna, w chorobach zapalnych jelit. W ostatnich latach coraz częściej zwraca się też uwagę na powiązanie występowania niedoborów witaminy B12 z zakażeniem Helicobacter pylori.
Wskutek niewystarczającej ilości witaminy B12 w diecie, można zastosować suplementację, którą najlepiej poprzedzić badaniem poziomu tej witaminy. Typowe dawki suplementacyjne to 10-1000 μg dziennie. W przypadku witaminy B12 najlepiej korzystać z preparatów, które występują w formie metylowanej (np. metylokobalamina), ponieważ jest lepiej wchłaniana i zatrzymywana niż inne formy witaminy B12 (np. cyjanokobalamina). Dla zainteresowanych na końcu artykułu w linkach znajdują się preparaty które występują w formie metylowanej. Warto także uwzględnić, że witamina B12 najlepiej wchłania się w otoczeniu innych witamin z grupy B, warto zatem korzystać z preparatów zawierających kompleks tych witamin. Więcej na temat innych witamin z grupy B przeczytasz tutaj.
Krótka historia i ciekawostki
Historia odkrycia witaminy B12 wiąże się z opisanym po raz pierwszy w 1835 r. zaburzeniem produkcji czerwonych krwinek, które nazwano anemią złośliwą. Za badania nad niedokrwistością złośliwą Whipple, Minot i Murphy otrzymali w 1934 r. Nagrodę Nobla z dziedziny medycyny. W 1948 r. Rickes i wsp. wyizolowali z wątroby czysty, krystaliczny związek o zabarwieniu czerwonym, który w dawkach kilku mikrogramów zapobiegał występowaniu niedokrwistości. Związek ten zawierał fosfor i kobalt – nazwano go początkowo witaminą B12, a potem kobaminą. Otrzymana substancja posiadała barwę czerwoną, postać krystaliczną i była rozpuszczalna w wodzie. Wykazywała silne właściwości przeciwanemiczne, wobec niedokrwistości Addisona-Biermera (niedokrwistość złośliwa). Natomiast budowa witaminy B12 została opisana dopiero w 1956 roku przez Hodgkin, która w 1964 r. otrzymała Nagrodę Nobla w zakresie chemii za rentgenostrukturalne badania struktury substancji ważnych biochemicznie. Witamina B12 jest jedyną witaminą, której synteza możliwa jest tylko w komórkach bakteryjnych. Budowa witaminy B12 jest ogólną nazwą związków z grupy kobalamin, tzw. korynoidów o zbliżonej budowie chemicznej i podobnych funkcjach fizjologicznych. Obejmuje ona 4 podstawowe formy chemiczne: cyjanokobalaminę, hydroksykobalaminę, metylokobalaminę, deoksyadenozylokobalmaminę. W organizmie człowieka aktywnymi biologicznie związkami z tej grupy są: metylokobalamina, deoksyadenozylokobalmamina i hydroksykobalamina.
W niniejszym artykule opisałam jak istotne znaczenie dla zachowania prawidłowych funkcji układu nerwowego, krwiotwórczego i sercowo-naczyniowego jest odpowiednie wysycenie organizmu witaminą B12. Często wiele osób nawet nie zdaje sobie sprawy, że ma niedobór w swoim organizmie zarówno witaminy B12, jak i innych witamin. Przede wszystkim warto sobie uświadomić, że większość dolegliwości, a w konsekwencji chorób, powstaje na wskutek braku w codziennej diecie podstawowych składników odżywczych – wartościowych składników odżywczych. Niby wydaje się, że prosta rzecz! Jednak jak pokazuje życie człowiek nie zawsze ogarnia ten temat. Człowiek, podobnie jak urządzenia mechaniczne potrzebuje do sprawnego funkcjonowania odpowiedniego paliwa! Fakt ten jest tak oczywisty, że aż trudno uwierzyć, że ludzie tego nie ogarniaj?
Wszystkich wtajemniczonych zachęcam, aby każdego dnia fundować sobie potrzebne do normalnego funkcjonowania organizmu wartościowe składniki, w tym również odpowiednią dawkę witaminy B12. Szczególnie z uwagi na fakt, że szkody jakie powoduje jej długotrwały niedobór mogą być w skutkach nieodwracalne. W przypadku witaminy B12 często zdarza się też tak, że objawy jej niedoborów nie dają żadnych oznak i ujawnią się dopiero po długim czasie.
Wszystkich wtajemniczonych zachęcam, aby każdego dnia fundować sobie potrzebne do normalnego funkcjonowania organizmu wartościowe składniki, w tym również odpowiednią dawkę witaminy B12. Szczególnie z uwagi na fakt, że szkody jakie powoduje jej długotrwały niedobór mogą być w skutkach nieodwracalne. W przypadku witaminy B12 często zdarza się też tak, że objawy jej niedoborów nie dają żadnych oznak i ujawnią się dopiero po długim czasie.
Życzę wspaniałego zdrowia oraz mega świadomości w codziennym życiu :) !
Eluszka
Źródła:
http://www.przeglad.amp.edu.pl/uploads/2016/3/295_3_48_2016.pdf
http://www.akademiamedycyny.pl/wp-content/uploads/2016/05/201301_Geriatria_004.pdf
http://www.ptfarm.pl/pub/File/Bromatologia/2014/BR%204-2014%20s_%20857-864.pdf
https://pl.wikipedia.org/wiki/Witamina_B12
https://www.wikirose.pl/2016/01/homocysteina-dowiedz-sie-dlaczego-jej.html
COMMENTS