Jajko jest idealnym pokarmem - zawiera osiem aminokwasów niezbędnych nam do budowy białka, których nie produkuje samodzielnie nasz organizm. Zawiera również wiele cennych witamin i minerałów. Wyniki badań przeprowadzone w ostatnich latach dowodzą, że koniecznie należy zmienić poglądy na temat występującego w jajach cholesterolu i jego negatywnego wpływu na zdrowie.
Od tysiącleci jaja kurze stanowią dla ludzi ważne źródło pożywienia ze względu na cenne biologicznie aktywne związki i bioaktywne białka. Jaja to doskonała żywność oferowana przez naturę człowiekowi o wysokiej biologicznej dostępności oraz przyswajalności. Jajo w pełni zaspokaja zapotrzebowanie organizmu człowieka na wszystkie substancje niezbędne do jego prawidłowego funkcjonowania. Białko jaja jest niedrogim źródłem pełnowartościowego białka odpowiadającego swym składem aminokwasowym „białku idealnemu” dla ludzkiego organizmu. Spożycie jednego jaja realizuje ok. 25 % zapotrzebowania dorosłego człowieka na pełnowartościowe białko. Jaja stanowią najlepsze źródło aminokwasów (w tym egzogennych - niezbędnych w prawidłowym żywieniu, a których organizm człowieka nie jest w stanie samodzielnie wytwarzać), kwasów tłuszczowych (także nienasyconych z rodziny omega−3 i omega−6), witamin i związków mineralnych. Jajo uznane jest przez organizację FAO/WHO za międzynarodowy wzorzec żywieniowy oraz prozdrowotny.
Obraz: jajka źródło: publicdomainpictures.net
Jajo to największa komórka zawierająca informację genetyczną oraz odpowiedni zestaw naturalnych składników niezbędnych do rozwoju nowego życia. Jajo składa się w 58 % z białka, w 30 % - z żółtka, w 11 % ze skorupy i w 1% z błon podskorupowych. Białko jaja zawiera blisko 88 % wody, 10,5 % białek, 1 % węglowodanów i 0,5 % związków mineralnych. Z uwagi na cenne składniki i znaczącą prozdrowotną wartość dla organizmu człowieka jajo jest doskonałą żywnością funkcjonalną.
Obraz: jajka w koszyku źródło: publicdomainpictures.net
Wyniki badań przeprowadzone w ostatnich latach dowodzą, że koniecznie należy zmienić poglądy na temat występującego w jajach cholesterolu i jego negatywnego wpływu na zdrowie. Cholesterol ze spożywanych jaj ma niewielki i zupełnie nieszkodliwy wpływ na poziom cholesterolu we krwi, gdyż stanowi tylko 0,3 procent masy jajka pozostała reszta to witaminy, białka i inne odżywcze składniki. Naukowcy już zrewidowali swoje wcześniejsze stanowisko i aktualnie nie ograniczają spożycia jaj w tygodniowej diecie. Doniesienia naukowe wskazują, że spożywanie jaj obniża ryzyko wystąpienia wielu chorób cywilizacyjnych. Substancje odżywcze z jaj mogą wzmacniać kondycję i uzupełniać niepełną dietę w wymagane składniki, których tak bardzo brakuje obecnie w odżywianiu całych populacji.
Równocześnie podkreślić należy, że wysoki poziom cholesterolu sam w sobie nigdy nie był, nie jest i nigdy nie będzie przyczyną miażdżycy i chorób serca. Problemem jest jedynie uszkodzony - utleniony LDL, który jest następstwem niewłaściwie stosowanej diety z nadmiarem cukru i poddawanych obróbce termicznej olejów roślinnych (nienasyconych)! Ważnym wskaźnikiem określającym problemy zdrowotne w tym choroby serca i miażdżycę jest wysoki poziom homocysteiny, gdzie do wzrostu jej koncentracji najbardziej przyczynia się tzw. niezdrowy styl życia, (w tym niewłaściwa dieta), braki witamin (w tym szczególnie C i z grupy B), a nie spożycie jajek i cholesterol! Cholesterol sam w sobie jest niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, gdyż jest produkowany przez organizm ludzki, jest obecny w każdej komórce ciała i pełni wiele pożytecznych funkcji, m. in. uczestniczy w budowie błon komórkowych, bierze udział w syntezie hormonów płciowych, kwasów żółciowych oraz niektórych hormonów steroidowych, regulujących przemianę białek, węglowodanów i tłuszczów.
Szczególne wartościowe i cenne składniki bioaktywne zawarte są w jajach
Tłuszcze - zawarte są w żółtku, mają idealne proporcje nienasyconych kwasów tłuszczowych w stosunku do nasyconych (jak 2 : 1) oraz zawierają dużo cennych fosfolipidów, które stanowią istotny składnik budowy błony komórkowej. Fosfolipidy występują obficie szczególnie w tkance nerwowej, wątrobie i krwi.
Lecytyna - obecna jest w tłuszczach żółtka jaja. W organizmie człowieka lecytyna jest obecna w każdej komórce ciała, zwłaszcza jako składnik błon komórkowych, jak również we właściwym transportowaniu przez nie określonych składników. Bierze udział w rozmaitych procesach przemiany materii, jest bardzo ważnym elementem składowym mózgu i tkanki nerwowej – chroni osłonkę mielinową, stanowi barierę ochronną ścian żołądka, bierze udział w gospodarce cholesterolem. Wykazuje pozytywne działanie na funkcje poznawcze u osób z ich osłabieniem. Żółtko zawiera ok. trzykrotnie więcej, łatwiej przyswajalnej lecytyny niż soja, główne źródło pozyskiwania tego związku.
Cholina – to ważny składnik tłuszczów żółtka. Bierze udział w transporcie wielu ważnych składników w organizmie człowieka oraz w funkcjonowaniu wszystkich komórek. Żółtko jest bogatym źródłem choliny, gdyż jedno jajo zawiera jej aż 280 mg, głównie w postaci fosfatydylocholiny (odgrywa istotną rolę w przemianie kwasu foliowego w czasie trwania ciąży i w rozwoju centralnego układu nerwowego niemowląt i małych dzieci). Cholina bierze również udział w korzystnym dla człowieka metabolizmie tłuszczów, wzmaga funkcje metaboliczne wątroby. Ostatnie badania potwierdzają istotne znaczenie choliny dla funkcji pamięci. Pojawiają się także informacje, że dieta zawierającą dużą ilość przyswajalnej choliny (dieta jajeczna) może ograniczać ryzyko wystąpienia demencji, otępienia charakterystycznego dla choroby Alzheimera.
Ksantofile jaja, takie jak luteina i zeaksantyna w które żółtko jaja jest niezwykle zasobne, to biologicznie aktywne substancje należące do karotenoidów (tlenowych karotenów). Pełnią funkcję przeciwutleniaczy, przez co chronią komórkę, a zwłaszcza chloroplasty przed szkodliwym działaniem reaktywnych form tlenu, mają istotne znaczenie w profilaktyce zdrowotnej oczu, zwłaszcza podczas postępującego z wiekiem pogorszenia widzenia, obniżają bowiem ryzyko wystąpienia degeneracji plamki żółtej oka (macula lutea), głównego źródła nieodwracalnej utraty wzroku, jak również katarakty. Luteina z jaja jest trzykrotnie lepiej przyswajalna przez człowieka niż z innych źródeł, przypuszczalnie z powodu rozpuszczenia w lecytynie żółtka. Spożycie 6 jaj w tygodniu powoduje wzrost ksantofili we krwi, ale również zwiększa poziom ksantofili pigmentu regionu żółtej plamki o blisko 50 %.
Immunoglobuliny (IgY) – poliklonalne przeciwciała, zawarte są w żółtku jaja, zabezpieczają przed rozwojem chorób. Przeciwciała IgY pozwalają na terapię chorób bakteryjnych i wirusowych, gdy zawodzi leczenie konwencjonalne. Produkcja ptasich przeciwciał jest prosta, wydajna i mało inwazyjna, gdyż IgY izolowane są złotek kurzych jaj.
Białka występujące w białku jaja - różną się pod względem budowy, funkcji i znaczenia. Poza walorem odżywczym, pewne frakcje białka pełnią funkcje bioaktywne. Najważniejsze białka to lizozym, konalbumina, cystatyna i kwas sialowy. Białka te posiadają silne właściwości antybakteryjne i przeciwwirusowe, chroniąc samą treść jaja przed zepsuciem i mogą te funkcje wykazywać w naszym organizmie, szczególnie jeśli jemy świeże jaja „na miękko”. Substancje te są również izolowane z jaj i wykorzystywane w produkcji leków. Na szczególną uwagę zasługują poniższe dwa aktywne białka:
- Lizozym - jeden z lepiej poznanych ustrojowych, naturalnych czynników hamujących rozwój drobnoustrojów. Stanowi jeden z mechanizmów nieswoistej odporności (odpowiedź immunologiczna). Znajduje się w większości płynów tkankowych (występuje we krwi, w ślinie, śluzie nosa, łzach, soku żołądkowym, soku jelitowym, mleku, moczu, żółci, a także w tkankach różnych narządów). Potrafi niszczyć wirusy i bakterie. Białko to określane jest mianem naturalnego antybiotyku.
- Kwas sialowy – to stosunkowo niedawno odkryty składnik żółtka, błony witelinowej otaczającej żółtko. Wykorzystanie izolowanego z jaja kwasu sialowego to nowa koncepcja tworzenia kolejnej generacji leków przeciwzapalnych i doustnych antyinflamatorów na bazie węglowodanów. Ten związek obecny w sjalooligosacharydach białka jaja jest silnym czynnikiem antywirusowym i antybakteryjnym. Kwas salowy ma zastosowanie w hamowaniu infekcji rotawirusowej (rotawirus diarrhoea), wywołującej groźne biegunki u dzieci i u podróżnych.
Obraz: jajko źródło: publicdomainpictures.net
Jajo jest źródłem niemal wszystkich witamin. Szczególnie duża ich zawartość dotyczy witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, czyli A, D, E, K, które skumulowane są w żółtku, czyli tam, gdzie jest tłuszcz. Podkreślić należy, że witamina A występuje tu w dwóch postaciach – retinolu, charakterystycznego dla produktów zwierzęcych, oraz prowitaminy, czyli beta-karotenu, częściej spotykanego w roślinach. Jajo jest jednym z nielicznych produktów, zawierających witaminę D (cholekaciferol). Witaminę E (α-tokoferol - która należy do najbardziej skutecznych naturalnych przeciwutleniaczy). Spośród witamin rozpuszczalnych w wodzie jajo dostarcza szczególnie dużo witamin tych z grupy B, a wyjątkowość jego polega na zawartości witaminy B12, która w żywności nie jest powszechna.
Podobnie jak inne produkty białko jaja może być także przyczyną alergii pokarmowych, zwłaszcza u dzieci do czwartego roku życia. Do głównych alergenów białka jaj należą: owoalbumina, owomukoid, owotransferyna, lizozym, owomucyna.
Cóż można dodać, po prostu warto spożywać świeże jaja „gotowane na miękko”. Zawierają one niezbędne do życia składniki, z których większość wykazuje aktywność biologiczną. Jaja to z jednej strony żywność, a z drugiej źródło życiodajnych substancji. Zawarte w jajach białka, lipidy, substancje mineralne, witaminy oraz inne bioaktywne substancje są wykorzystywane do produkcji żywności o właściwościach prozdrowotnych. W dodatku białko jaja jest łatwe do strawienia i powoduje uczucie „nasycenia”, co sprzyja ograniczeniu pobierania kalorii z pożywienia i utrzymaniu właściwej masy ciała!
Pozdrawiam cieplutko i wiosennie :)
Eluszka
Źródła:
http://agro.icm.edu.pl/agro/element/bwmeta1.element.agro-5ed03af2-7e2c-459a-b083-00b7af23b473/c/03_Kijowski.pdf
http://agro.icm.edu.pl/agro/element/bwmeta1.element.agro-2325094f-e3d1-432b-9999-455b93ddc0e6/c/04_Szablewski.pdf
http://jmf.wzr.pl/pim/2012_3_3_11.pdf
http://www.dbc.wroc.pl/Content/2061/b20_Gola.pdf
http://fpn.sum.edu.pl/archiwum/publikacje/2009/publikacja1_nr6_2009.pdf
http://inzynieria-aparatura-chemiczna.pl/pdf/2011/2011-5/InzApChem_2011_5_62-63.pdf
http://www.focus.pl/czlowiek/jajo-skarbnica-wartosci-odzywczych-11134?strona=4
COMMENTS