Prawdziwe oblicze cholesterolu

Cholesterol - prawdziwe oblicze. W mediach jak i wśród obiegowych opinii lekarzy oraz ludzi zajmujących się zdrowiem, dominuje teoria o szkodliwości wysokiego poziomu cholesterolu i jego działaniu promiażdzycowym. Demonizuje się spożywanie pokarmów zawierających cholesterol takich jak jaja i mięso. Normy kliniczne dotyczące cholesterolu są coraz to bardziej obniżane. Skutkuje to przepisywaniem przez lekarzy coraz większej ilości leków z grupy statyn, które działają niszcząco na mięsień sercowy i mięśnie szkieletowe.

Prawdziwe oblicze cholesterolu. Zalecenia dietetyczne w profilaktyce przeciwmiażdżycowej (wpis gościnny).

W mediach jak i wśród obiegowych opinii lekarzy oraz ludzi zajmujących się zdrowiem, dominuje teoria o szkodliwości wysokiego poziomu cholesterolu i jego działaniu promiażdzycowym. Demonizuje się spożywanie pokarmów zawierających cholesterol takich jak jaja i mięso. Normy kliniczne dotyczące cholesterolu są coraz to bardziej obniżane. Skutkuje to przepisywaniem przez lekarzy coraz większej ilości leków z grupy statyn, które działają niszcząco na mięsień sercowy i mięśnie szkieletowe . Ale czy to są fakty?

Poznajmy czym jest cholesterol, jakie są jego normy, funkcje oraz frakcje

Funkcje cholesterolu

• Tworzy receptory błony komórkowej. Warunkuję poprawną pracę receptorów serotoniny, ważnego neuroprzekaźnika w mózgu.
• Prekursor kortyzolu-hormonu stresu wytwarzanego w nadnerczach. Kortyzol reguluje metabolizm lipidów, białek i glukozy, wpływa na układ odpornościowy oraz ciśnienie krwi.
• Niezbędny do syntezy hormonów płciowych –reguluje sprawność seksualną i płodność.
• Zwalcza wolne rodniki-antyoksydant
• Wspomaga regenerację (zastępowanie starych komórek)
• Najważniejszy sterol tkanki nerwowej
• Prohormon prowitaminy D3
• Kontroluje powstawanie i sprawność synaps nerwowych
• Bierze udział w wytwarzaniu Aldosteronu-gospodarka wodno-elektrolitowa
• Wspomaga wytwarzanie kwasów żółciowych w wątrobie, które są odpowiedzialne za emulgację, trawienie i wchłanianie tłuszczów pokarmowych

Frakcje cholesterolu

Chylomikrony – mające najmniejszą gęstość (<0,94 g/ml) i największy udział procentowy lipidów do białka (98:2); 

VLDL (lipoproteiny o bardzo małej gęstości) – drugie po chylomikronach pod względem gęstości (0,94–1,006 g/ml) i wykazujące nieco mniejszy już stosunek lipidów do białka (90:10); 

LDL (lipoproteiny o małej gęstości) – to właśnie osławiony „cholesterol zabójca”. Jego gęstość wynosi około 1,006–1,063 g/ml i składa się w 75% z lipidów; 

HDL (lipoproteiny o dużej gęstości) – tak zwany „zdrowy cholesterol” o największej gęstości (1,063–1,210 g/ml) i 60% zawartości lipidów.

Istnieją dwa rodzaje cholesterolu LDL: mały, gęsty LDL oraz duży, puszysty LDL. Mały LDL jest istotnym czynnikiem ryzyka choroby serca, łatwo ulega utlenieniu i powoduje stany zapalne w arteriach. Duży LDL jest odporny na oksydację i dlatego nie stanowi zagrożenia dla serca.

Tak naprawdę nie istnieje podział na „dobry” i „zły cholesterol” obie frakcję są bardzo potrzebne w ustroju.

LDL to nie rodzaj cholesterolu, ale raczej pojemnik, który dostarcza tłuszcze, cholesterol, witaminę D oraz rozpuszczalne w tłuszczach antyoksydanty do wszystkich komórek organizmu człowieka. Składniki te nie rozpuszczają się w wodzie, muszą być transportowane wewnątrz cząsteczek LDL znajdujących się we krwi. Kiedy zaburzamy produkcję cząstek LDL, ograniczamy dostępność tych wszystkich składników dla naszego ustroju. Natomiast HDL zabiera jego nadmiar lub „zużytą” formę z powrotem do wątroby. Warto dbać o to, aby obie frakcje były na odpowiednio wysokim poziomie, gdyż zbytnie obniżanie LDL skutkuje niedostatecznym odżywieniem organizmu.

Dobrym diagnostycznym narzędziem jest określanie stosunku poszczególnych frakcji względem siebie.

Na podstawie raportu z Harvard Medical School możemy przyjąć następująco:

Stosunek poziomu cholesterolu do HDL (należy podzielić liczbę cholesterolu całkowitego przez HDL)

Kobiety: poniżej 3,3 i mężczyźni: poniżej 3,4 - ryzyko chorób serca bardzo niskie

Kobiety: 3,8 i mężczyźni: 4 - ryzyko chorób serca niskie

Kobiety: 4,5 i mężczyźni: 5 - ryzyko chorób serca średnie

Kobiety: 7 i mężczyźni: 9 - ryzyko chorób serca umiarkowane

Kobiety: powyżej 11 i mężczyźni: powyżej 23 - ryzyko chorób serca wysokie.

Stosunek TG/HDL (należy podzielić liczbę trójglicerydów przez HDL)

Optymalny stosunek : <2

Ryzyko miażdżycy: >3

Jak widać poziom cholesterolu całkowitego, nawet jeśli jest podwyższony nie musi świadczyć o chorobie. Wyliczenie stosunków pomiędzy frakcjami daje pełniejszy obraz kliniczny.

Prawdziwe przyczyny miażdżycy

• Nadwaga – działa obciążająco na układ sercowo-naczyniowy. Nadwaga prowadzi do uszkodzenia ścian wewnątrznaczyniowych i może doprowadzać do zgrubień z komórek naprawczych co zwęża światło naczynia.
• Dna moczanowa – kwas moczowy gromadzi się na ścianach naczyń w postaci kryształków. Objawia się to bólem, zaczerwienieniem i stanem zapalnym naczyń. 
• Wirusy i bakterie - powodują rozrost tkanki ścian wewnątrznaczyniowych.
• Wysoki poziom homocysteiny - jest to najważniejszy obecnie marker zmian miażdżycowych który poprzez kumulację lipoprotein vLDL prowadzi do chorób serca.
• Nadciśnienie tętnicze – powoduje stale utrzymujące się niefizjologiczne napięcie ściany naczyń, jest przyczyną jej rozciągnięcia i pęknięcia. 
• Przewlekły stres – może prowadzic do zespołu „wypalenia nadnerczy” i do przewlekle wysokiego poziomu kortyzolu. Przyczynami są stresujące środowiska życia i pracy, długotrwałe i intensywne wysiłki fizyczne 
• Palenie papierosów –zwiększa ryzyko arteriosklerozy, udaru mózgu, czy zawału serca.
• Cukrzyca, insulino oporność, zbyt duży udział cukrów w diecie- duże wahania poziomu cukru we krwi doprowadza do uszkodzenia ścian w naczyniach komórkowych a także do angiopatii, retinopatii i neuropatii. Dodatkowo dieta bardzo bogata w cukry i fruktozę zwiększa powstawanie końcowych produktów glikacji AGE’s które doprowadzają do szybszego starzenia się komórek.
• Zbyt duża konsumpcja wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-6 które powodują powstawanie cytokin prozapalnych. Stosunek spożycia omega-3 do omega-6 powinien wynosić 1:2 – 1:4.

Zalecenia dietetyczne w profilaktyce przeciwmiażdzycowej

1. Wprowadzenie niskokalorycznej diety i ograniczenie ogólnej ilości spożywanych węglowodanów oraz owoców do 1-2 porcji dziennie. Owoce zawsze jako samodzielny posiłek, nie łączymy ich z niczym, gdyż fermentują. W połączeniu z innymi pokarmami ich pobyt w żołądku się wydłuża i może powodować wzdęcia i dyskomfort ze strony układu trawiennego. 
2. Ograniczenie cukrów prostych oraz produktów zawierających syrop fruktozowo-glukozowy gdyż przyczyniają się do wzrostu trój glicerydów. 
3. Ograniczenie smażenia i grillowania do minimum, zalecane duszenie i gotowanie . Smażenie zwiększa udział frakcji vLDL. 
4. Zwiększenie udziału jajek w diecie do 2-3 dziennie
5. Wzrost udziału mięsa czerwonego oraz podrobów jako źródła jednonienasyconych kwasów omega-9 (takie same jak w oliwie z oliwek). Rodzaje mięsa zalecane wołowina (tłuste kawałki) , wieprzowina, boczek surowy, podroby, dziczyzna, gęsina, kaczka, królik.
6. Wprowadzenie suplementacji kwasami omega-3 
7. Spożywanie oleju kokosowego jako źródła kwasu laurynowego, który ma działanie przeciwaterogenne czyli zapobiega powstawania blaszki miażdżycowej oraz podnosi poziom HDL. Olej kokosowy wspomaga pracę nadnerczy i przyczynia się do obniżenia poziomu kortyzolu. 
8. Rezygnacja z większości zbóż, zalecane kasze niepalone (gryczana, jęczmienna), komosa ryżowa, ryż basmatti, chleb żytni na zakwasie . 
9. Do każdego posiłku porcja warzyw minimum 200g 
10. Jeśli smażymy to krótko i na: Masło klarowane, Olej kokosowy, Tłuszcz gęsi i kaczy, Smalec, Oliwa z oliwek rafinowana (bardzo krótka obróbka)
11. Ograniczenie udziału w diecie olejów roślinnych (słonecznikowy, sojowy, kukurydziany, z pestek winogron) i orzechów jako źródła prozapalnych kwasów omega-6 (zalecane orzechy włoskie i makadamia z powodu najlepszego stosunku omega-3 do omega-6)
12. Ograniczenie tłuszczy Trans (wyroby cukiernicze, margaryny)
    
    
    Cholesterol pokarmowy stanowi jedynie 20%-40% całkowitego poziomu cholesterolu, przeważająca część jest to produkcja endogenna przez wątrobę. Produkty zawierające cholesterol nie są szkodliwe dla naszego organizmu gdyż zawierają substancję działające ochronnie na gospodarkę lipidową.

Wpis przygotował

Radosław Podruczny Trener Osobisty Specjalista ds. Żywienia

O cholesterolu oraz witaminie K2 MK7 przeczytacie również w naszym opracowaniu:

"Koniec z kłamstwami o cholesterolu! Sprawdź co tak naprawdę powoduje miażdżycę..."

Więcej na temat homocysteiny oraz normalizacji jej poziomu przeczytacie w opracowaniu
"Homocysteina - dowiedz się dlaczego jej kontrola jest tak ważna dla Twojego zdrowia"

Preparaty dotyczące serca i cholesterolu dostępne na iHerb