Aronia to jedno z najbogatszych źródeł antocyjanów w przyrodzie. Owoce aronii posiadają najwyższą zawartość, bioflawonoidów i polifenoli, które posiadają zarówno składniki o właściwościach antyoksydacyjnych, m.in. wskazane powyżej antocyjany oraz flawonole, fenolokwasy i garbniki, jak i witaminy oraz składniki mineralne. Owoce aronii zawierają także kwasy organiczne, błonnik, amigdalinę i resweratrol.
Aronia jeśli wróci do łask, ma szansę stać się wybawieniem dla wielu milionów Polaków cierpiących między innymi na nadciśnienie tętnicze i nie tylko. Wyciąg z owoców aronii, niezwykle skutecznie pozwala wyregulować ciśnienie krwi oraz obniża stany zapalne drobnych naczyń krwionośnych, udowodnili to naukowcy z Polskiej Akademii Pomorskiej i Kliniki Kardiologii AM w Warszawie, po dwóch latach intensywnych badań.
Aronia to krzew pochodzący z Ameryki Północnej, który również bardzo dobrze zaaklimatyzował się w Polsce. Jego wysokość może dochodzić do kilku metrów. Aronia ma okrągłe owoce koloru czarnego pokryte woskowym nalotem i zebrane w grona. Nie ma specjalnych wymagań glebowych. Może być postrzegana jako „proekologiczny” gatunek krzewów, ponieważ dzięki wysokiej tolerancji na choroby i szkodniki nie wymaga użycia pestycydów. Owoce tego krzewu nie akumulują metali ciężkich, takich jak: kadm, ołów, arsen, cyna, ani też toksyn!
W dobroczynne działanie aronii wierzyli już dawni mieszkańcy wschodniej Europy. To właśnie ona miała ich zabezpieczyć przed najróżniejszymi infekcjami i to ponoć na tyle skutecznie, że sława tego mało smacznego, twardego i cierpkiego owocu szybko dotarła do naukowców na świecie. Odkrywając jego kolejne tajemnice uczeni doszli do wniosku, że owoce aronii mają bardzo wysoki potencjał antyoksydacyjny. Antyoksydanty są substancjami chemicznymi, zapobiegającymi uszkodzeniom komórek pod wpływem działania wolnych rodników. Działanie ochronne antyoksydantów polega na neutralizacji wolnych rodników, które mają bardzo szkodliwy wpływ na organizm człowieka. To właśnie w wyniku reakcji rodnikowych uszkodzeniu ulegają DNA, białka, lipidy i cukry w organizmie, co przyczynia się do nasilenia procesów starzenia, a w konsekwencji do powstawania nowotworów. Aby neutralizować działanie wolnych rodników, potrzebujemy antyoksydantów – dostarczanych z dietą i rola aronii może się okazać „polskim antyoksydacyjnym paradoksem”. Zatem wypicie szklanki soku z aronii dziennie powinno uchronić nasze komórki przed uszkodzeniami materiału genetycznego. Taka kuracja zaleca jest wszystkim, którzy chcą zatrzymać młodość!
Aronia to jedno z najbogatszych źródeł antocyjanów w przyrodzie. Owoce aronii posiadają najwyższą zawartość, bioflawonoidów i polifenoli, które posiadają zarówno składniki o właściwościach antyoksydacyjnych, m.in. wskazane powyżej antocyjany oraz flawonole, fenolokwasy i garbniki, jak i witaminy (A, C, B2, B6, E, P, PP) oraz składniki mineralne (potas, wapń, magnez, żelazo, fosfor, cynk, miedź, jod, mangan, molibden). Owoce aronii zawierają także kwasy organiczne (chlorogenowy, jabłkowy, winowy, cytrynowy i bursztynowy), błonnik, amigdalinę i resweratrol.
Prawdopodobnie najważniejszymi składnikami owoców aronii, odpowiedzialnymi za większość korzystnych dla zdrowia właściwości, są wcześniej wspomniane bioflawonoidy i polifenole.
Bioflawonoidy to naturalne, bardzo aktywne biologicznie substancje chemiczne, niezwykle rozpowszechnione w świecie roślinnym, których działanie prozdrowotne od dawna jest znane w medycynie. Substancje te wpływają na większość procesów fizjologicznych w organizmie, mają zdolność wygaszania stanów zapalnych w ścianach naczyń zniszczonych przez miażdżycę (o stanach zapalnych świadczy podwyższony poziom białka CRP we krwi). Zapobiegają chorobie niedokrwiennej serca, posiadają zdolność uszczelniania naczyń krwionośnych. Opóźniają procesy starzenia, działają przeciwzapalnie, przeciwalergicznie, wpływają na odporność poprzez modelowanie układu odpornościowego. Efekt przeciwmiażdżycowego działania flawonoidów polega na usuwaniu z krwi pozostałych już reaktywnych form tlenu i na zapobieganiu ich tworzenia. Zmniejszając liczbę wolnych rodników tlenowych. Flawonoidy ponadto chronią przed utlenianiem różne frakcje cholesterolu i wykazują działanie przeciwzakrzepowe. Związki te wspólnie z witaminą C biorą udział w tworzeniu wiązań poprzecznych pomiędzy łańcuchami polipeptydowymi włókien kolagenu i w ten sposób uelastyczniają oraz wzmacniają tkankę łączną, m.in. w naczyniach krwionośnych.
Wśród polifenoli obecnych w owocach aronii można wyróżnić związki takie jak.: antocyjaniny, polimery, katechiny i kwasy fenolowe. Związki, te pełnią w organizmie funkcje ochronne, wykazują silne działanie przeciwutleniające i zmniejszają ryzyko wystąpienia chorób układu krwionośnego, obniżają ciśnienie, działają przeciwzapalnie i przeciwnowotworowo. A etiologia tzw. chorób cywilizacyjnych związana jest ze stresem oksydacyjnym, dlatego owoce min. takie jak aronia o tak znacznej zawartości polifenoli powinny być wykorzystane w codziennej diecie i do produkcji żywności.
Zawartość polifenoli w owocach aronii (w zależności od odmiany, warunków uprawy oraz pory zbiorów) waha się od 2000 do 8000 mg/100 g suchej masy. Mechanizm antyoksydacyjnego działania polifenoli jest wielokierunkowy i może polegać na:
- Bezpośrednim reagowaniu z wolnymi rodnikami i ich wiązaniu, poprzez stabilizację lub delokalizację niesparowanych elektronów.
- Właściwościach redukcyjnych (oddawaniu elektronów lub atomów wodoru).
- Tworzeniu mniej reaktywnych związków poprzez nasilenie dysmutacji wolnych rodników.
- Katalizowaniu reakcji przejścia wolnych rodników w produkty obojętne.
- Hamowaniu lub nasilaniu działania enzymów (m.in. oksydaz).
- Chelatowaniu jonów metali.
Błonnik zawarty w aronii zmniejsza zachorowalność na nowotwory jelita grubego, zapobiega otyłości. W Polsce spożycie błonnika to 12-15 g dziennie. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca spożywanie 20-40 g błonnika dziennie. Zatem wytłoki aronii to cenny surowiec, dostarcza błonnik i antyoksydanty.
Zarówno owoce aronii, jak i ekstrakty z nich, mają właściwości antyproliferacyjne i ochronne w przypadku raka jelita grubego. Analiza ekspresji genów wykazała, że powtarzająca się ekspozycja na dietetyczne poziomy soku z aronii powodowała pobudzenie ekspresji genu supresorowego (inaczej antyonkogen), która jest hamowana we wczesnych stadiach różnych typów nowotworów. Jedna z ważniejszych funkcji antyonkogenu polega na zapobieganiu rozwojowi choroby nowotworowej.
Zastosowania preparatów aroniowych i przetworów z aronii znalazło zastosowanie w profilaktyce przeciwmiażdżycowej, gdyż produkty bogate w antyoksydanty spowalniają rozwój procesów miażdżycowych. Aronia obniża ciśnienie i powinna być stałym składnikiem diety osób zagrożonych zawałem i udarem. Ekstrakt antocyjanów działa anty-agregacyjnie na płytki krwi. W profilaktyce chorób neurodegeneracyjnych: upośledzenie funkcji mózgu następuje z wiekiem, ale też wskutek chorób degeneracyjnych (Alzheimer, Parkinson) czy nadużycia alkoholu. Zmiany te można spowolnić przez podawanie związków polifenolowych.
Aronia i jej przetwory są cennym uzupełnieniem diety diabetyków nie tylko ze względu na zawartość zespołu związków działających antyoksydacyjnie. Związki katechinowe, takie jak oligomery procyjanidyn, także stymulują wydzielanie insuliny, przez co obniżają stężenie cukrów we krwi. Aronia ma szczególnie dużo polimerów katechinowych, czyli tanin, które zmniejszają wchłanianie białka oraz utrudniają powstawanie emulsji tłuszczu koniecznej do jego trawienia. Przyczynia się to do obniżenia masy ciała i jest korzystne dla zdrowia diabetyków. Dużą zaletą soku z aronii jest zdolność obniżania indeksu glikemicznego (IG) roztworu cukrów prostych. Wykazano, że antocyjaniny mają też inny mechanizm działania — związki te stymulują wydzielanie insuliny. Istotna jest również obecność dużych ilości kwasu chlorogenowego wpływającego na aktywność glukozo-6-fosfatazy, która bierze udział w metabolizmie glukozy.
Aronia polecana jest też osobom spędzającym dużo czasu przed komputerem, gdyż zawiera antocyjany, które poprawiają mikrokrążenie, zmniejszają kruchość naczyń włosowatych. Ekstrakt z czarnych jagód nie działa na układ optyczny zapewniający ostrość widzenia, ale na szybkość przetwarzania obrazów przez mózg.
Sok z aronii oddziałuje korzystnie na przebieg ciężkiej choroby popromiennej, ponieważ u podstaw wystąpienia uszkodzeń popromiennych, jak też objawów tego schorzenia (zwłaszcza w początkowej fazie choroby), leży nasilone uwalnianie wolnych rodników uszkadzających struktury komórkowe.
Liczę, zatem że po przeczytaniu tego artykułu, wielu z Was posadzi w swoim ogrodzie lub na działce przynajmniej jedna krzew tej cennej rośliny. Ja kilka lat temu posadziłam ich kilka i korzystam z cennych właściwości soku i pysznego zdrowego wina:) Krzewami aronii obsadzono wiele plantacji, niestety ze względu na cierpki smak owoców nie zyskał dużej popularności w naszym kraju. Niesłusznie, gdyż jest to jeden z najmocniejszych antyoksydantów i posiada wiele bardzo cennych właściwości dla naszego zdrowia, a przygotowując przetwory można cierpki smak łatwo zneutralizować o czym więcej napisałam poniżej.
Z aronii można przygotować następujące przetwory:
- Sok – najprościej i najszybciej uzyskuje się bogaty w witaminy sok aroniowy w sokowniku. Owoce aronii poddane działaniu gorącej pary wodnej dają znakomity w smaku sok o barwie prawie czarnej. Aby poprawić jego walory smakowe można dodać do niego soku z jarząbu słodkiego jadalnego lub innych owoców np. jabłek bardziej słodkiej odmiany.
- Konfitury – na 1 kg aronii dodać 40-50 dkg cukru (lub jego zdrowszego odpowiednika). Smak poprawia dodanie jabłek w skali 1 kg aronii i 0,5 kg jabłek. Konfiturę należy podgrzać stale mieszając, następnie umieścić w gorących sterylizowanych słojach. Dla poprawy smaku można też dodać soku z cytryny, czarnej porzeczki, kwaśnych odmian jabłek np. antonówki.
- Owoce konserwowane na gorąco – owoce aronii wsypane do cedzaka należy zanurzyć na 2 minuty we wrzącej wodzie. Następnie wkłada się je do misy i zasypuje cukrem kryształem (0,5 kg cukru na 1 kg owoców (lub jego zdrowszego odpowiednika). Owoce z cukrem podgrzewamy do temperatury 90 °C ciągle mieszając i natychmiast rozlewamy do gorących, suchych słojów, które następnie szczelnie zamykamy. Przy dobrej organizacji konserwacja 2 kg owoców trwa 10-15 minut.
- Wino - ulubiony przepis podam jeśli zechcecie, piszcie w komentarzach :)
- Nalewkę - przepis już wkrótce...
Jeśli nie masz możliwości posiadania własnego krzewu aronii, to polecam 100% domowy i naturalny sok, który kiedyś stosowałam.
Tutaj znajdziesz przepis na pyszne domowe wino aroniowe.
Tutaj znajdziesz przepis na pyszne domowe wino aroniowe.
Źródła:
- książka prof. Iwona Wawer "ARONIA Polski Paradoks"
- książka prof. Iwona Wawer "Aronia superowoc"
- artykuł prof. Iwona Wawer "Aronia polski czarny skarb"
- artykuł "Aronia w diecie diabetyków"
- artykuł "Aronia bliska sercu" Newsweek 25.01.2004
- pl.wikipedia.org/wiki/Aronia
- pl.wikipedia.org/wiki/ORAC
- http://ptfarm.pl/pub/File/FP/5_2009/11%20%20flawonoidy.pdf
COMMENTS